Audiodeskrypcja, napisy oraz tłumaczenie na język migowy to idealne narzędzia udostępniania kultury
NAPISY
Napisy służą do przekazywania osobom z niepełnosprawnością słuchu wypowiadanych dialogów oraz opisu doświadczeń słuchowych. Umieszcza się je na ekranie kinowym, telewizyjnym, komputerowym lub na innych urządzeniach elektronicznych. Są zbliżone w praktyce do polskich list dialogowych w zagranicznych produkcjach audiowizualnych. Jednak poza zapisem wypowiadanych słów w postaci napisów, prezentowane są opisy innych dźwięków: –tła muzycznego, oraz efektów dźwiękowych.
JĘZYK MIGOWY
To nie jedyny rodzaj udostępniania kultury osobom z niepełnosprawnością słuchu. Osoby głuche posługują się głównie językiem migowym, dlatego warto przetłumaczyć film lub opowiedzieć o dziele w polskim języku migowym. Robią to wyszkoleni tłumacze migowi,
PĘTLA INDUKCYJNA
Kolejnym ważnym dostosowaniem dla osób słabosłyszących jest pętla indukcyjna. Jest prosta w zamontowaniu i pomaga osobom z aparatami słuchowymi wyławiać istotne dźwięki i słowa z szumu informacyjnego. Pętle indukcyjne znaleźć możemy m.in. w budynkach administracji publicznej, na dworcach, w kinach, teatrach i muzeach.
AUDIODESKRYPCJA
Audiodeskrypcja to słowny opis warstwy wizualnej filmu lub dzieła, niedostępnej dla osób niewidomych. Treści wizualne przekazywane są osobom niewidomym i słabowidzącym przy pomocy środków językowych. Jest to więc rodzaj przekładu świata obrazu na świat słowa.
Profesjonalną audiodeskrypcję przygotowują osoby po specjalnym szkoleniu. W trakcie opracowania skryptu posiłkują się oni specjalnymi wytycznymi opracowywania audiodeskrypcji. Skrypty konsultują osoby z niepełnosprawnością wzroku, tak aby jak najlepiej odpowiadały ich potrzebom.
Podczas pokazu w kinie osoby z niepełnosprawnością wzroku odsłuchują audiodeskrypcję między dialogami. Opis zawiera takie elementy, jak wygląd postaci, scenerii i ważnych wydarzeń, co umożliwia osobom z niepełnosprawnością wzroku stworzenie mentalnego obrazu tego, co dzieje się na ekranie. Dobra audiodeskrypcja powinna nie tylko umożliwić pełne zrozumienie filmu, lecz także rozśmieszać czy wzruszać.
Jak działa audiodeskrypcja?
W przypadku kina, audiodeskrypcję udostępnia się zwykle za pomocą aplikacji na smartfony lub bezprzewodowych urządzeń radiowych – nadajnika i odbiorników ze słuchawką, którą umieszcza się w jednym uchu. Są to takie same urządzenia, jak te, których tłumacze używają w przypadku tłumaczeń symultanicznych.
W ubiegłych latach Fundacja Siódmy Zmysł współtworzyła projekt Audiomovie, w ramach którego powstała aplikacja na smartfony do odsłuchu audiodeskrypcji w kinach (www.audiomovie.pl). Umożliwia ona odbiór audiodeskrypcji bez dodatkowych urządzeń. Odbiorca z niepełnosprawnością wzroku słyszy wówczas ścieżkę z wgranym opisem lektorskim poprzez własny telefon i własne słuchawki. Dzięki temu może uczestniczyć w ogólnodostępnej projekcji. W przypadku eksponatu muzealnego lub dzieła sztuki, to opis opracowany przez audiodeskryptora we współpracy z historykiem sztuki, nagrany przez lektora. W zależności od danego muzeum jest on albo umieszczony na stronie internetowej w postaci pliku mp3, który można pobrać na swój telefon i przyjść z nim do placówki albo wgrany w audioprzewodniki dostępne w muzeum.
Medium sprzyjającym udostępnianiu filmów jest Internet. Coraz więcej popularnych telewizji internetowych, jak np. Netflix czy HBO Go udostępnia filmy dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi. Na tym polu warto wspomnieć o wyjątkowej platformie VOD "Adapter". To projekt Fundację Katarynka, partnera Fundacji Siódmy Zmysł w projekcie Udostępnij się. Na portalu znaleźć można filmy z audiodeskrypcją, napisami i tłumaczeniem na język migowy. Uruchamianie projekcji jest bezpłatne i bardzo proste, nie wymaga logowania się na stronie. Odbiorcy mogą wybierać spośród ponad 300 filmów różnych gatunków z różnych krajów świata.
Film wydany na płycie DVD jest dostępny wówczas, gdy wgrana jest na niej kopia z audiodeskrypcją oraz napisami dla osób niesłyszących. Odbiorca na własnym urządzeniu wybiera wówczas potrzebną opcję.
W przypadku wydarzenia kulturalnego i realizacji audiowizualnych na żywo audiodeskrypcja przekazywana przez audiodeskryptora obecnego na sali w czasie rzeczywistym. Dotyczy to spektakli teatralnych, koncertów z rozbudowaną inscenizacją wizualną, a nawet wydarzeń sportowych!