W pracy w instytucji otwierającej się na potrzeby osób z różnymi potrzebami każdy z nas stanie pewnego dnia przed dylematem: jesteśmy dostępni, ale skąd nasi odbiorcy mają o tym wiedzieć? Jak informować osoby z niepełnosprawnościami o naszej dostępnej siedzibie i ofercie?
Zanim zaczniemy pisanie tekstów na stronę internetową i zakładać wydarzenia w mediach społecznościowych, zastanówmy się nad kilkoma pytaniami.
Co udostępniamy?
Czy udało nam się zapewnić dostępność architektoniczną w naszej siedziby, czy raczej zaplanowaliśmy wydarzenie, podczas którego wykorzystamy audiodeskrypcję i tłumaczenie na język migowy? A może udało nam się przygotować przedprzewodnik po naszej instytucji?
Od tego, w jakim zakresie jesteśmy dostępni, będzie zależało to, kogo zaprosimy do naszej siedziby i na nasze wydarzenia. Każda forma dostosowania może być ważna, dlatego pamiętajmy o tym, by zawsze głośno i jasno mówić o nich w naszych komunikatach.
Dla kogo jesteśmy dostępni?
Kanały komunikacji, które wykorzystamy, by poinformować o naszej dostępności, muszą być dostosowane do potrzeb i możliwości osób, które chcemy zaprosić. Inne będą potrzeby osób z niepełnosprawnością wzroku, słuchu czy intelektualną. Do osoby Głuchej i osoby poruszającej się na wózku będziemy mówić innym językiem, nawet jeśli to wciąż będzie foniczny język polski, którym napiszemy nasz tekst promocyjny.
Przed rozpoczęciem komunikowania ustalmy, kto znajduje się w naszej grupie docelowej. Dzięki temu będziemy mogli dostosować nasze komunikaty i wybrać odpowiednie kanały komunikacji.
Jak mówić do naszych odbiorców?
Niezależnie od tego, do kogo mówimy – pamiętajmy, że mówimy do człowieka. Żargonowe określenia, wielokrotnie złożone zdania, nawet słowa i zdania w obcych językach mogą być dla niektórych trudne w odbiorze.
Dwiema grupami, które mogą szczególnie potrzebować prostszych tekstów, są Głusi i osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Jeśli to oni są odbiorcami naszego tekstu, koniecznie pamiętajmy o pisaniu jak najprostszym językiem. Możemy też skorzystać z pomocy takich narzędzi jak Jasnopis, które przeanalizują nasze teksty i podpowiedzą, które ich fragmenty mogą być trudniejsze w odbiorze.
Jeśli mamy taką możliwość, dla Głuchych przygotujmy treści w formie filmów nagranych w języku migowym lub z tłumaczeniem. Pamiętajmy, żeby zawsze dodawać do nich napisy – skorzystają z nich osoby słabosłyszące albo nie znające migowego. Dla osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi możemy przygotować teksty w standardzie Easy To Read.
Niezależnie od tego, kim są nasi odbiorcy, do wszystkich plików graficznych, które umieszczamy w internecie, powinniśmy dodawać teksty alternatywne. Te krótkie opisy zawartości obrazka, wykresu czy tabeli pomogą osobom niedowidzącym i niewidzącym na zapoznanie się z grafiką.
Jak dotrzeć do naszych odbiorców?
Także to, jakie kanały wybierzemy do komunikacji, będzie zależało od tego, kim jest nasz odbiorca.
Na początku drogi ku otwartości na osoby z różnymi potrzebami dobrze jest skontaktować się z lokalnymi organizacjami pozarządowymi. Lokalne oddziały Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych, szkoły dla dzieci z niepełnosprawnościami wzroku i słuchu – tam kierujmy się w pierwszej kolejności. Kontaktujmy się z organizacjami pracującymi z osobami na spektrum autyzmu, klubami kibiców niepełnosprawnych, lokalnymi działaczami i samorzecznikami.
Informacje o naszych wydarzeniach czy udogodnieniach wrzucajmy na grupy w mediach społecznościowych, przeznaczone dla osób z różnymi albo jednym konkretnym rodzajem niepełnosprawności. Administratorzy najczęściej nie mają nic przeciwko udostępnianiu wiadomości o dostępnych miejscach i wydarzeniach.
A jeśli nikt nie przyjdzie?
Początek drogi jest zawsze najtrudniejszy. Nie przyszli? To nie koniec świata. Nie przyszli, czyli nie byli zainteresowani albo nie wiedzieli. Czyli coś musimy zmienić – dodać coś do naszych tekstów, znaleźć inne kanały dotarcia do odbiorców, a czasem… po prostu przeformułować nasze plany i pomysły na dostępność. Następnym razem będzie lepiej.
Magda Brumirska – Zielińska. Kiedyś koordynatorka dostępności w Strefie Kultury Wrocław. Od 2 lat związana z Fundacją Katarynka prowadzi m.in. spotkania w sieci wrocławskich i dolnośląskich koordynatorów dostępności instytucji kultury. Koordynuje projekty. Szkoli z zakresu dostępności. Jej ulubione tematy to m.in. wprowadzanie do ustaw, dostępne dokumenty, tworzenie napisów dla niesłyszących, komunikowanie o dostępnych wydarzeniach.