Audiodeskrypcja co to jest?
Audiodeskrypcja filmowa to narracja dodana do ścieżki dźwiękowej filmu w celu opisania istotnych elementów wizualnych, takich jak wygląd postaci, kostiumy, czas i miejsce akcji. Z audiodeskrypcji korzystają głównie osoby z niepełnosprawnością wzroku. Dzięki audiodeskrypcji osoby z niepełnosprawnością wzroku wiedzą, co dzieje się na ekranie i mogą w pełni zrozumieć fabułę filmu.
Jak powstaje audiodeskrypcja filmowa?
W proces powstawania audiodeskrypcji zaangażowane są zazwyczaj dwie lub trzy osoby. Najpierw audiodeskryptor przygotowuje skrypt audiodeskrypcji, czyli tworzy opis tego co dzieje się na ekranie Następnie skrypt jest konsultowany i sprawdzany przez innego audiodeskryptora. Swoje poprawki i sugestie może wprowadzić także konsultant z niepełnosprawnością wzroku. Gotowy skrypt trafia do studia, gdzie lektor nagrywa ścieżkę audio.
Jak zapewnić audiodeskrypcję do mojego filmu?
Najprościej i najbardziej profesjonalnie jest zamówić audiodeskrypcję u specjalistów zajmujących się usługami dostępu. W Polsce pracuje kilkunastu zawodowych audiodeskryptorów i lektorów specjalizujących się w tworzeniu i nagrywaniu audiodeskrypcji, (np. Fundacja Siódmy Zmysł). Niektórzy to freelancerzy, inni współpracują z organizacjami pozarządowymi działającymi w zakresie dostarczania usług dostępu w branży filmowej.
Jeśli wahasz się, czy zlecić przygotowanie audiodeskrypcji specjaliście, bo to generuje koszty, spróbuj odpowiedzieć sobie na takie pytanie:
Czy powierzył(a)byś montaż filmu komuś, kto nie zna się na swoim fachu? Albo zamówiłbyś tort urodzinowy u osoby, która nigdy nic nie upiekła?
Chcąc otrzymać jakościowy produkt, w każdej dziedzinie warto pracować z profesjonalistami. Stworzenie audiodeskrypcji filmowej nie jest aż tak łatwe, jak może się wydawać i wymaga specjalistycznej wiedzy. To, że ktoś widzi i mówi po polsku nie znaczy, że wie jak napisać dobrą audiodeskrypcję.
Na co zwrócić uwagę?
1. SKRYPT
· Profesjonalnie przygotowany skrypt audiodeskrypcji powinien w możliwie zwięzły i prosty sposób przekazywać najważniejsze treści. Nie musi „zagadywać” każdej ciszy pomiędzy dialogami. Skrypt jest przygotowany tak, że lektor przeczyta go swobodnie, nie zachodząc na dialogi.
· Profesjonalnie przygotowany skrypt ma kody czasowe, a tekst audiodeskrypcji poprzedzają fragmenty listy dialogowej oraz wskazówki odnośnie tempa czytania. Dzięki temu lektor bez problemu odnajdzie się w skrypcie i nagranie odbędzie się bezproblemowo.
2. NAGRANIE
· Audiodeskrypcja powinna mieścić się między dialogami i nie przysłaniać ważnych dla filmu dźwięków, a w szczególności dialogów.
· W przypadku dialogów obcojęzycznych trzeba udźwiękowić napisy w języku polskim. Jeżeli napisy czyta kobieta, audiodeskrypcję powinien czytać mężczyzna i odwrotnie. To ułatwi osobom niewidomym i słabowidzącym rozróżnienie filmowego dialogu od audiodeskrypcji.
· W profesjonalnie przygotowanej audiodeskrypcji poziom jej dźwięku dostosowany jest do poziomu dźwięku poszczególnych scen – wyższy w scenach głośnych i niższy w scenach cichych.
3. EFEKT KOŃCOWY
· Odbierając zamówienie, powinieneś otrzymać skrypt audiodeskrypcji w wersji tekstowej oraz dwa rodzaje plików dźwiękowych. Pierwszy, to synchroniczna z filmem ścieżka audio tylko z lektorem czytającym audiodeskrypcję. Drugi, to tzw. miks, czyli ścieżka dźwiękowa filmu zmiksowana z lektorem AD na odpowiednich poziomach głośności.
· Ścieżka synchroniczna wykorzystywana będzie do pokazów z „cichą audiodeskrypcją”, czyli puszczaną przez słuchawki.
· Miks będą mogły wykorzystać te kina czy ośrodki kultury, które nie mają słuchawek i będą chciały zorganizować specjalny pokaz z „głośną audiodeskrypcją”, czyli puszczaną przez kinowe głośniki. Taki plik z AD nada się też do publikacji w Internecie.
Jakie umowy podpisać?
Aby audiodeskrypcja była w pełni legalna i żeby było jasne, do kogo należy, przy każdym zleceniu trzeba podpisać odpowiednie umowy. Zadbaj, żeby audiodeskryptor, lektor czy podwykonawca przenieśli na Twoją organizację prawa autorskie do skryptu oraz do nagrania. Tylko dzięki temu będziesz mógł legalnie i w pełni korzystać z audiodeskrypcji i przekazywać ją dalej. Takie rozwiązanie standardowo stosuje się przy wszelkich tłumaczeniach audiowizualnych.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o innych formach udostępniania kultury dla osób z niepełnosprawnościami, sprawdź ten artykuł.