Zainspirowana wspaniałym poziomem dostępności dla niewidomych Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie, postanowiłam sprawdzić, jak pod tym względem przedstawiają się krakowskie teatry (pomijam kwestię audiodeskrypcji jako bardzo ważny, lecz osobny temat). Skupiłam się na tych teatrach, które na swoich stronach mają deklarację dostępności (DE). Spodziewałam się, że wszystkie większe i starsze teatry będą ją posiadały, ale na stronie Starego Teatru, który taki bez wątpienia jest, podstrona „Teatr bez barier” jest pusta. Nie oznacza to oczywiście, że nie otrzymalibyśmy pomocy, a jedynie, że nie ma o tym informacji. Jednak ogólnie rzecz ujmując, sytuacja wygląda bardzo dobrze.
Teatr im. Juliusza Słowackiego
W dostępności dla niepełnosprawnych prym wiedzie Teatr im. Juliusza Słowackiego. Na stronie znajdujemy staranny opis wnętrz Teatru, a także jego otoczenia, a nawet dojścia do wszystkich budynków Teatru z okolicznych przystanków (po kilka tras w zależności od tego, od której strony idziemy). Dodatkowo możemy kilka dni przed spektaklem skontaktować się z koordynatorem dostępności, który zorganizuje dla nas pomoc w poruszaniu się po Teatrze. Zapytałam o możliwość wyjścia po widza na przystanek i w tym również spotkałam się z gotowością pomocy. Oczywiście we wszystkich pomieszczeniach Teatru można przebywać z psem asystującym lub przewodnikiem. Brawo Słowak!
Scena Stu i Teatr Łaźnia Nowa
Scena Stu i Teatr Łaźnia Nowa także zasługują na oklaski. Niepełnosprawni mogą liczyć na pomoc obsługi w poruszaniu się po budynku, jak również, jeśli zaistniałaby taka potrzeba, w dotarciu z przystanku, choć, podobnie jak w przypadku Słowackiego, nie jest to usługa oferowana formalnie w ramach deklaracji dostępności.
Teatr Groteska i Ludowy
Teatr Groteska i Ludowy również proponują pomoc w poruszaniu się po terenie budynku (niestety, poza nim już nie), mają przeszkolonych pracowników i koordynatorów dostępności, a na ich stronach znajdują się instrukcje poruszania się po wnętrzach budynków i ogólne wskazówki dotarcia. Doskonałe przykłady dla wielu innych instytucji.
Teatr Bagatela
Nieprzyjemna niespodzianka spotyka nas w Teatrze Bagatela. Jak czytamy w DE, „zapewniony jest wstęp do budynku, ale nie udział w spektaklu, osobie korzystającej z psa asystującego; […] z uwagi na charakter działalności nie przewidziano obecności psa podczas przedstawienia. Jednak jest i dobra wiadomość: dyrektor jest otwarty na spotkanie z niewidomymi właścicielami psów przewodników i ich próbny udział w spektaklu, by zrewidować to stanowisko. Deklaracja dostępności nie prezentuje się najlepiej w stosunku do innych teatrów, ale w osobistej rozmowie okazuje się, że obsługa teatru pomaga zarówno w poruszaniu się po budynku, jak i w dotarciu z przystanku. Dobry przykład na to, że od roszczeń lepsza jest zwykłe ludzkie podejście i edukowanie.
Teatr Praska 52
Teatr Praska 52 formalnie nie oferuje pomocy, ale, jak się dowiedziałam, „obsługa Teatru jest dla wszystkich widzów, pełnosprawnych i niepełnosprawnych, więc pracownicy postarają się pomóc”. Podejście w zasadzie integracyjne, choć proszenie o nieprzewidzianą pomoc może być stresujące i zniechęcać.
Pies w teatrze?
Pytanie o możliwość wejścia z psem było dla części moich rozmówców zaskakujące i odnosili się do tego z rezerwą lub umiarkowaną otwartością. Tu właśnie jest zadanie dla nas, niewidomych. Powinniśmy szerzej informować, a przede wszystkim pokazywać psy przewodniki w akcji. To zrozumiałe, że jeśli ktoś nie miał styczności z przewodnikiem, postrzega w kategoriach fikcji albo pobożnych życzeń wyobrażenie o psie, który cicho i nieruchomo przez godzinę lub dwie siedzi w teatrze.
Podsumowanie
A zatem, Krakowianie i goście, zapraszam do naszych otwartych teatrów. Coraz bardziej otwartych dla wszystkich widzów. Im częściej będziemy się tam pojawiać, tym szerzej będą otwierać się dla nas, również poprzez organizowanie spektakli z audiodeskrypcją.
Katarzyna Zawodnik - konsultantka skryptów audiodeskrypcji, prowadzi własną działalność pod nazwą Niezawodny Transkryptor, gdzie zajmuje się przepisywaniem nagrań na tekst. Jest autorką powieści pt. „Zapisz zmiany”. Z wykształcenia polonistka. Najprzyjemniejszy odpoczynek to dla niej wieczór z książką i herbatą albo w kameralnym gronie przyjaciół, ale ceni też teatr i muzykę. Interesują ją ciekawostki z różnych tematów.